Οι πολιτικο-οικονομικές θεμελιώσεις τόσο της εν γένει εκπαιδευτικής λειτουργίας όσο και των επιμέρους αρχών της εκπαιδευτικής πολιτικής, όπως αυτές έχουν διατυπωθεί στα έργα των A. Smith, J. S. Mill, και A. Marshall, είναι το αντικείμενο αυτής της μελέτης. Η διερεύνηση του έργου αυτών των τριών στοχαστών έχει ως σκοπό να δείξει ότι η κατανόηση της εκπαιδευτικής λειτουργίας και της εκπαιδευτικής πολιτικής προϋποθέτει την ανάπτυξη ουσιωδών πολιτικο- οικονομικών εννοιών, στο εσωτερικό των οποίων περικλείονται και αξιολογούνται οι αστικές πολιτικές σχέσεις. Στο πλαίσιο αυτό, τόσο η εν γένει εκπαιδευτική λειτουργία όσο και οι μορφές της εκπαιδευτικής πολιτικής τίθενται ως ενέργειες σχετικοποιητικές των συστατικών για τις νεωτερικές κοινωνίες «χωρισμών» και επομένως ως φέρουσες στοιχεία κοινωνικού συμφέροντος, στα οποία τονίζονται οι ηθικοπολιτικές αξίες της συνεργασίας και της αλληλεγγύης. Παράλληλα η διερεύνηση των αρχών της εκπαιδευτικής πολιτικής στο έργο αυτών των τριών στοχαστών επιτρέπει στο σημερινό ερευνητή να διακρίνει δύο κρίσιμους προσδιορισμούς της έννοιας της εκπαίδευσης, με αναφορά στους οποίους οι αρχές της εκπαιδευτικής πολιτικής είναι δυνατό να κατανοηθούν ως πραγμάτωση του ∆ιαφωτιστικού ιδεώδους της Παιδείας στο πεδίο της πολιτικής οικονο-μίας. Ο πρώτος από αυτούς τους δύο εννοιακούς προσδιορισμούς εντοπίζεται στην ουσιώδη σχέση της εκπαιδευτικής λειτουργίας προς την «κατάσταση της εργατικής τάξης ενώ ο δεύτερος εντοπίζεται στην ουσιώδη σχέση της εκπαιδευ-τικής λειτουργίας προς το ίδιο το περιεχόμενο της ως «αγωγή των πολιτών».