Η Φιλοσοφία του Hobbes: Λόγος και Αιτιότητα
Η μονογραφία της Ιόλης Πατέλλη προσφέρει μια κριτική ανάγνωση του έργου του Thomas Hobbes , εστιάζοντας στον ορθολογισμό του και αντιμετωπίζοντάς τον ως πρόδρομο του Διαφωτισμού, χωρίς να αγνοεί την εμπειριστική του πλευρά.
Κεντρική Ερμηνεία: Ο Άνθρωπος, ο Λόγος και η Αλλαγή
Η προτεινόμενη ερμηνεία επικεντρώνεται στην ιδέα ότι ο άνθρωπος, μέσω του ορθού λόγου, έχει τη δυνατότητα να αλλάξει την πραγματικότητα και ακόμα και την ίδια του τη φύση, προς την κατεύθυνση των αξιών που του υποδεικνύει η επιστήμη.
- Δεσμευτικό Πλαίσιο: Οι πρακτικές αξίες της δικαιοσύνης και της φιλανθρωπίας συνιστούν το δεσμευτικό πλαίσιο εντός του οποίου ο Hobbes αποδέχεται την ισχύ των υποκειμενικών αξιών.
- Προϋπόθεση Αλλαγής: Η συνθήκη για την αλλαγή της πραγματικότητας είναι η απόκτηση επιστημονικής γνώσης, δηλαδή η ανακατασκευή της εμπειρικής πραγματικότητας με όρους αιτιότητας.
Η Διττή Διάσταση της Αιτιότητας:
Η χομπσιανή αιτιότητα είναι διττή:
- Ορθολογική: Πρόκειται για έλλογη σχέση μεταξύ αιτίας και αποτελέσματος.
- Παραγωγική: Η αιτία είναι τρόπος παραγωγής αποτελεσμάτων.
Με αυτόν τον τρόπο, η επιστήμη καθιστά την πραγματικότητα:
- Κατανοήσιμη: Αποδεσμεύει τον άνθρωπο από την κηδεμονία διάφορων εξουσιών.
- Ελέγξιμη: Επιτρέπει στον άνθρωπο να την αλλάξει.
Συστηματικός Στόχος: Επικαιρότητα του Hobbes
Ο στόχος της εργασίας είναι τόσο ερμηνευτικός όσο και συστηματικός, δηλαδή η ανίχνευση επίκαιρων ζητημάτων στα οποία η διδασκαλία του Hobbes μπορεί να προσφέρει λύσεις. Τέτοια ζητήματα είναι:
- Η σχέση θεωρητικών και πρακτικών αξιών στην επιστήμη.
- Η διαφωτιστική σημασία της επιστήμης.
- Η σχέση θεσμών/αξιών και φυσικής πραγματικότητας.
| Τίτλος | Συγγραφέας | Έτος |
| Η φιλοσοφία του Hobbes. Λόγος και αιτιότητα στη νέα φυσική και πολιτική επιστήμη | Ιόλη Πατέλλη | 1995 |