Επιστημονική βιβλιοθήκη

Νίκος Κελεμένης, Οικονομικές κρίσεις και επεκτατισμός, 2016

Στο βιβλίο διερευνάται η κοινωνική θεωρία του John Atkinson Hobson, ως κύριου εκπροσώπου του ρεύματος του Νέου Φιλελευθερισμού, σε συνδυασμό με την κοινωνική θεωρία του Thorstein Veblen, θεμελιωτή της επονομαζόμενης Θεσμικής Σχολής της Οικονομίας. Πιο συγκεκριμένα, ανασυγκροτούνται, υπό κριτική σκοπιά, οι θεωρήσεις τους για τις οικονομικοπολιτικές μεταβολές που λαμβάνουν χώρα τη στιγμή που ωριμάζει η κεφαλαιοκρατική οικονομία, εν μέσω υφερπουσών συστημικών κρίσεων, και αναδύεται ο κλασικός ιμπεριαλισμός, ως μία καινοφανής διάταξη των σχέσεων μεταξύ κρατών, η οποία οδηγεί στον πρώτο γενικευμένο πόλεμο της παγκόσμιας ιστορίας.
Παρά τις διαφορές στη μεθοδολογία και στην κριτική πραγμάτευση του κοινωνικού αντικειμένου, οι θεωρήσεις των δύο στοχαστών συγκροτούν έναν κοινό τόπο, ο οποίος αποτυπώνεται στο γεγονός ότι στην καθιερωμένη ιστορία των οικονομικών ιδεών αμφότεροι καταγράφονται -όχι δίχως ιδεολογικό πρόσημο- ως ετερόδοξοι οικονομολόγοι. Οι κύριες διαστάσεις του μίτου που τους συνδέει είναι, αφενός, η σύλληψη της οικονομικής σφαίρας ως καθοριστικής για τη διάρθρωση της νεωτερικής κοινωνίας και τη δυναμική της, και, ως εκ τούτου, η εγγραφή της κοινωνικής θεωρίας στο πλαίσιο της πολιτικής οικονομίας και των κριτικών της· αφετέρου, η εναντίωσή τους στη σχηματιζόμενη νεοκλασική ορθοδοξία, καθώς και μία (αμφιρρέπουσα) δυσπιστία προς τη συγκαιρινή τους μαρξιστική σκέψη.
Στη βάση αυτή προκύπτει η ουσιαστική και, ως φαίνεται, εκ νέου επίκαιρη συμβολή τους στην κριτική εξήγηση της επανεμφάνισης του φαινομένου του επεκτατισμού υπό την ειδική ιστορική μορφή του ιμπεριαλιστικού κράτους και σε ουσιώδη συνάρτηση με την ωρίμανση της κεφαλαιοκρατίας, ως διαδικασία που αναφέρεται στη βάθυνση της εκμηχανισμένης παραγωγής, τις εγγενείς στην κεφαλαιακή συσσώρευση κρίσεις, τον σχηματισμό μονοπωλίων και την αναβάθμιση και διόγκωση του χρηματοπιστωτικού τομέα. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)