Επιστημονική βιβλιοθήκη

Δημήτρης Χαραλάμπης, Δημοκρατία και παγκοσμιοποίηση, 1998

Τι είναι η παγκοσμιοποίηση; Γιατί καταρρέει το κοινωνικό κράτος; Βρισκόμαστε πραγματικά στη μετανεωτερική εποχή; Τι σημαίνει το τέλος της Νεωτερικότητας; Ποιες είναι οι προοπτικές της ∆ημοκρατίας; Χιλιάδες ερωτήματα στο τέλος αυτού του αιώνα, που γνώρισε τις πιο βίαιες συγκρούσεις, τη ναζιστική παράνοια, την κομμουνιστική τραγωδία, αλλά και σφραγίστηκε από τη μαζική ∆ημοκρατία της καθολικής ψήφου, το σοσιαλδημοκρατικό συμβόλαιο και τη θεσμοθέτηση της κοινωνικής αλληλεγγύης με τη μορφή του κοινωνικού κράτους. Στο μεταίχμιο της αλλαγής του αιώνα ο σχετικισμός, ο σκεπτικισμός και η μετανεωτερική αποθέωση της ατομικότητας δηλώνουν με τυφλή αυτοπεποίθηση, ότι η νεωτερικότητα δεν υπάρχει πια, ότι οι αξίες είναι σχετικές, ότι η ∆ημοκρατία χρεοκόπησε. Ο πολιτισμικός σχετικισμός συμπλέει ιδιόμορφα με τη νεοφιλελεύθερη αντίληψη του τέλους της κοινωνίας της εργασίας και αρνείται το μέχρι χθες αυτονόητο της ∆ημοκρατίας ότι η αξία της ζωής, η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, η ελευθερία και η ισότητα δεν μπορούν να περιχαρακωθούν, δεν μπορούν να ισχύσουν μόνο για ένα μέρος της ανθρωπότητας, αλλά είναι αξίες οικουμενικές. Η επαγγελία της παγκοσμιοποίησης, χωρίς την οικουμενικότητα των αξιών, επικαλείται έναν κόσμο, όπου η απελευθέρωση των αγορών, η απορρύθμιση και η τεχνολογία της υποκατάστασης των εργαζομένων αποτελεί τη μια πλευρά του Ιανού. Η άλλη είναι ο σχετικισμός, η επίκληση των πολιτισμικών παραδόσεων, η πρόκριση της αυθαιρεσίας του τυχαίου, η εν ονόματι της ιστορίας νομιμοποίηση κάθε μορφής αυταρχισμού ή ολοκληρωτισμού. Η σύνθεση των δύο δεν είναι παρά οι μορφές που παίρνει σήμερα η άρνηση του ορθού λόγου, η άρνηση της οικουμενικής έννοιας του ανθρώπου και των αξιών της νεωτερικότητας. Η μελέτη αυτή εξετάζει τις προϋποθέσεις, προσπαθεί να αναλύσει τα περιεχόμενα, παρακολουθεί την περιπέτεια της ∆ημοκρατίας και επιχειρεί να ερμηνεύσει τις νέες απειλές που διαγράφονται, ή βρίσκονται ήδη μπροστά μας.